Την Άνοιξη κάνει την εμφάνισή του ένα από τα πιο όμορφα αγριολούλουδα του βουνού μας: ας γνωρίσουμε, λοιπόν, μαζί την Παιώνια του Παρνασσού (Paeonia parnassica). 

Γενικά, στο Γένος Παιώνια (βασίλισσα των βουνών) συμπεριλαμβάνονται μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα αυτοφυή αγριολούλουδα της χώρας μας. Τα συναντάμε με πολλά διαφορετικά κοινά ονόματα σε διάφορες περιοχές, όπως αγριοροδαρά στο Λασίθι, ψευθιά στα Λευκά όρη, νεράιδα στην Ζάκυνθο, ενώ είναι ευρύτερα γνωστή ως πηγουνιά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι και αυτό το Γένος οφείλει την ονομασία του σε έναν θεό της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ο Παιώνας (Παιών), λοιπόν, μας διηγείται ο Όμηρος, ήταν ένας θεός, που θεράπευσε χρησιμοποιώντας βότανα τους θεούς Άδη και Άρη μετά τον τραυματισμό τους στη μάχη της Τροίας. Με το πέρασμα των χρόνων ο Παιώνας ταυτίσθηκε με τον Απόλλωνα, ο οποίος λατρεύτηκε στον Παρνασσό, όσο καμία άλλη αρχαία θεότητα.

Δικαιωματικά, λοιπόν, η Paeonia parnassica  απέκτησε τον τίτλο της βασίλισσας ανάμεσα στις Παιώνιες, αφού γεωγραφικά εξαπλώνεται σε βιοτόπους του θρυλικού Παρνασσού αλλά και του γειτονικού Ελικώνα.

Περιγράφηκε σχετικά πρόσφατα, το 1977, από τον καθηγητή Τζανουδάκη. Πρόκειται για πολυετές, ριζωματώδες είδος, με βλαστό 30 έως 65cm, έντονα τριχωτό. Τα φύλλα της είναι σύνθετα δις τρισχιδή (κάθε φύλλο είναι χωρισμένο σε τρία έμμισχα φυλλάρια τα οποία με τη σειρά τους είναι χωρισμένα σε τρία μικρότερα), αντωοειδή έως ελλειπτικά ή πλατέως λογχοειδή, οξύληκτα, πράσινα στην άνω επιφάνεια, φαιοπράσινα και πυκνά τριχωτά στην κάτω. Τα άνθη της είναι ισχυρώς κοίλα με μεγάλα, χαρακτηριστικά μελανοπόρφυρα πέταλα 9 έως 12cm.

Ανθίζει από το τέλος Απριλίου έως το Μάιο, σε χλοερά λιβάδια που σχηματίζονται ανάμεσα στα έλατα.

Η Παιώνια έχει ποικίλες φαρμακολογικές και ηρεμιστικές ιδιότητες, καθώς και αντιμικροβιακή δράση. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους, μαζί με την υψηλή καλλωπιστική της αξία, για τον οποίο γίνεται αντικείμενο ανεξέλεγκτης συλλογής. Η Παιώνια του Παρνασσού κινδυνεύει σοβαρά από την υπερβολική συλλογή, αλλά και τη βόσκηση και γι’ αυτό τον λόγο έχει συμπεριληφθεί στην οδηγία 92/43 της Ε.Ε. (NATURA 2000) καθώς και στο «Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, 2009».

Βιβλιογραφία

Τζανουδάκης Δ., «Κυτταρολογική μελέτη του γένους Paeonia L. εν Ελλάδι», Πάτρα, 1977

Φοίτος Δ., Κωνσταντινίδης Θ., Καμάρη Γ., Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, Πάτρα 2009

W.T. Stearn, P. Davis και Ν. Γουλανδρή, Παιώνιες της Ελλάδος – ταξινομική και ιστορική μελέτη του γένους Paeonia, 1984

Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία

http://www.greekflora.gr/