Ο Παρνασσός είναι περιοχή εξαιρετικής σημασίας για την πανίδα της ηπειρωτικής Ελλάδας κι αυτό έγκειται στη βιοποικιλότητά του. Η ύπαρξη γυμνών βράχων και λιθώνων, αλπικών λιβαδιών σε μεγάλα υψόμετρα και το εντυπωσιακό δάσος ενδημικής κεφαλληνιακής ελάτης σε συνδυασμό με την ενδιαφέρουσα γεωμορφολογία της περιοχής καθιστούν τον Παρνασσό ιδιαίτερα πλούσιο σε πανίδα. Ο ορεινός όγκος του είναι σημαντική περιοχή σε διεθνές επίπεδο για ένα αξιόλογο αριθμό και μεγάλη ποικιλία προστατευόμενων ειδών, ιδιαίτερα για αρπακτικά, δασικά και αλπικά είδη καθώς και για είδη των αείφυλλων πλατύφυλλων.

Η πανίδα αποτελείται από κοινά για τον ελλαδικό χώρο θηλαστικά, όπως λαγούς, σκίουρους, ασβούς, αλεπούδες, λύκους, καθώς και από μεγάλο αριθμό ορνιθοπανίδας, όπως γεράκια, χρυσαετούς, δρυοκολάπτες, που τελούν κι αυτά υπό προστασία. Ποικίλα είδη ερπετών και εντόμων βρίσκουν επίσης καταφύγιο στον εθνικό δρυμό, ενώ αξιοσημείωτη θεωρείται και η παρουσία της σπάνιας «Απολλώνιας Παρνασσιακής» πεταλούδας (Parnassius apollo).

θηλαστικά

Τα πιο κοινά θηλαστικά που απαντώνται στον Παρνασσό είναι ο Σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ο Λαγός (Lepus europaeus), ο Σκίουρος (Sciurus vulgaris), η Αλεπού (Vulpes vulpes), το Κουνάβι (Martes foina), ο Ασβός (Meles meles) αλλά και διάφορα είδη τρωκτικών, εντομοφάγων και χειρόπτερων (νυχτερίδων).

Η σύνθεση μεγάλων θηλαστικών στον Παρνασσό, χορτοφάγων και σαρκοφάγων, έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Από τα χορτοφάγα, το Αγριόγιδο (Rupicapra balcanica) όπου η παρουσία του ήταν έντονη κατά τον 19ο αιώνα έχει πλέον εξαφανιστεί, το Ζαρκάδι (Capreolus capreolus), αν και παλιότερα είχε εξαφανιστεί από την περιοχή, πλέον έχει κάνει την επανεμφάνιση του. Το Αγριογούρουνο (Sus scrofa) διατηρεί ακόμα έναν μικρό πληθυσμό στη δασωμένη βόρεια και δυτική πλευρά του Παρνασσού. Μάλλον πρόκειται για μικρό εναπομείναντα πληθυσμό, που εμπλουτίζεται διαρκώς από ζώα που περνούν από τη Γκιώνα. Από τα σαρκοφάγα, οι επισκέψεις του Λύκου (Canis lupus) στην ευρύτερη περιοχή Γκιώνας-Παρνασσού, που αποτελεί και το νοτιότερο όριο στη βαλκανική εξάπλωση του είδους, είναι σποραδικές και ακανόνιστες, κάποια άτομα κατεβαίνουν περιστασιακά από την Πίνδο. Επίσης, ο Αγριόγατος (Felis sylvestris) κάνει εμφανή την παρουσία του στο βουνό.

Στο Βοιωτικό Κηφισσό (εκτός των πηγών) έχει εντοπισθεί η Βίδρα (Lutra lutra) που αποτελεί κινδυνεύον είδος. Ο Νανοκρικετός (Cricetulus migratorius), είδος ασιατικό, έχει παρατηρηθεί σε καλλιεργημένες εκτάσεις της Στερεάς και πιθανότατα υπάρχει στους πρόποδες του Παρνασσού. Ο Χιονοπόντικας (Microtus nivalis) παγιδεύτηκε στη γειτονική Γκιώνα και αναμένεται να υπάρχει στις αλπικές κορυφές του Παρνασσού. 

Υπάρχουν όμως και κάποια σπάνια θηλαστικά στον Παρνασσό όπως η Μικρομυωτίδα (Myotis blythi), η Τρανομυωτίδα (Myotis myotis), ο Τρανορινόλοφος (Rhinolophus ferrumequinum) και ο Μικρορινόλοφος (Rhinolophus hipposideros) τα οποία είναι είδη νυχτερίδων. 

Πέντε (5) είδη από τα θηλαστικά τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43, και τουλάχιστον επτά (7) προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία.

Αναλυτικά ο πίνακας με τα είδη θηλαστικών που εκτιμάται ότι υπάρχουν στον Παρνασσό εδώ.

πουλιά

Ο ορεινός όγκος του Παρνασσού είναι σημαντική περιοχή σε διεθνές επίπεδο για ένα αξιόλογο αριθμό και μεγάλη ποικιλία προστατευόμενων ειδών, ιδιαίτερα για αρπακτικά, δασικά και αλπικά είδη καθώς και για είδη των αείφυλλων πλατύφυλλων. Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού εμπίπτει με την Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τα πουλιά σύμφωνα με την Οδηγία για τα πουλιά (79/409/ΕΟΚ) η οποία έχει αναθεωρηθεί με την Οδηγία 2009/147, ενώ 38 είδη από τα πτηνά που απαντώνται στην περιοχή περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι  της παραπάνω Οδηγίας και 68 επιπλέον είδη προστατεύονται από Διεθνείς Συμβάσεις.

Στον Παρνασσό είχαν παρατηρηθεί σε αξιόλογους πληθυσμούς τα είδη Πετρίτης, Γυπαετός, Χρυσαετός, Αιγαιοτσιροβάκος και Φρυγανοτσίχλονο, σύμφωνα με τα κριτήρια IBA 2000, όπως επίσης και τα είδη Πετροπέρδικα, Όρνιο, Χρυσογέρακο, Φιδαετός, Μαύρος Δρυοκολάπτης, Λευκονώτης Δρυοκολάπτης και Βλαχοτσίχλονο, σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία (μέχρι το 2009).

Διεθνής η σημασία της περιοχής για την προστασία του Χρυσαετού (Aquila chrysaetos), του Χρυσογέρακου (Falco biarmicus), του Πετρίτη (Falco peregrinus) και του Αιγαιοτσιροβάκου (Sylvia rueppelli) αφού είναι μία από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στη γεωγραφική περιφέρεια νότιας Ελλάδας, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Χατζηχαραλάμπους κ.ά. (2004). Ο πληθυσμός του Χρυσαετού είχε μειωθεί ανησυχητικά, το διάστημα 1999-2001 υπήρχαν πέντε ζευγάρια Χρυσαετών στην περιοχή, ενώ το 2009 (Έκθεση Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας) συγκεντρώθηκαν στοιχεία για τουλάχιστον δύο κατειλημμένες επικράτειεςστις μεγάλες ορθοπλαγιές του κεντρικού και  ανατολικού τμήματος του Παρνασσού όπου αποτελούν σημαντικό βιότοπο αναπαραγωγής του.

Εκτός αυτών, έχουν εξαφανιστεί ως αναπαραγόμενα είδη όλα τα πτωματοφάγα πουλιά, με τον Γυπαετό (Gypaetus barbatus) να έχει εξαφανιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 90, το Όρνιο (Gyps fulvus) τα τέλη της δεκαετίας του 80 και τον Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) τις αρχές της δεκαετίας του 80. Επιπλέον αυτών δεν καταγράφηκαν σημαντικοί πληθυσμοί σε εθνικό επίπεδο (>1% του εθνικού πληθυσμού) των ειδών Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) και Πετροπέρδικα (Alectoris graeca).

Αντίθετα από την υποβάθμιση που έχει υποστεί ο Παρνασσός όσον αφορά τα παραπάνω είδη, η περιοχή διατηρεί σημαντικούς πληθυσμούς σε εθνικό επίπεδο (>1% του εθνικού πληθυσμού) των ειδών Φιδαετός (Circaetus gallicus), Βουνοσταχτάρα (Apus melba), Μαύρος Δρυοκολάπτης (Dryocopus martius), Λευκονώτης Δρυοκολάπτης (Dendrocopus leucotos), Ωχροκελάδα (Anthus campestris) και Βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana). 

Εκτός από τα ανωτέρω είδη, υπάρχουν ενδείξεις ότι η περιοχή διατηρεί τουλάχιστον ένα ζευγάρι από τα είδη Σταυραετός (Hieraaetus pennatus) στο βορειοδυτικό τμήμα του Παρνασσού (Σακούλης Α. αδημοσίευτα δεδομένα) και Σπιζαετό (Hieraaetus fasciatus) στα νοτιοανατολικά όριά του (Μισιακός Κ. αδημοσίευτα δεδομένα), όπως και σημαντικό πληθυσμό (>1% του εθνικού πληθυσμού) από τα είδη Σβαρνίστρα (Tichodroma muraria) στις ορθοπλαγιές, Κιτρινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax graculus) και Χιονόστρουθο (Montifringilla nivalis) στην αλπική ζώνη.

Ο Λευκός Πελαργός (Ciconia ciconia), αν και δεν αναφέρεται στην ΕΠΜ, μπορεί να κάνει την εμφάνισή του στις ημιορεινές περιοχές του Παρνασσού αφού έχει θεαθεί από κατοίκους στο Πολύδροσο και στη Μαριολάτα Φωκίδας (2011) καθώς και στην Κάτω Τιθορέα Φθιώτιδας (Ιούνιος 2014).

Από τα 166 είδη πουλιών που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του Παρνασσού, τα 43 είδη θεωρούνται αυστηρά προστατευόμενα, σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 409/79. Λιγότερα από τα μισά, 17 προστατευόμενα είδη, χρησιμοποιούν τους βιότοπους που υπάρχουν στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού.

Αναλυτικά ο πίνακας με τα είδη πουλιών που εκτιμάται ότι υπάρχουν στον Παρνασσό εδώ.

ερπετά - αμφίβια

Στις πιο χαμηλές ζώνες του Παρνασσού εντοπίζονται η Μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni) και η Κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata), ενώ η Αιγαιόσαυρα (Podarcis erhardii) είναι αυτή που απαντάται κατά κύριο λόγο στον Παρνασσό. 

Το βουνό του Παρνασσού φιλοξενεί την Οχιά (Vipera ammodytes) και το Ασινόφιδο (Coronella austriaca), ενώ τα προστατευόμενα είδη Γιατρόφιδο (Elaphe longissima) και Σπιτόφιδο (Elaphe situla) παρατηρήθηκαν στα γύρω βουνά.

Στον Παρνασσό βρέθηκαν όλοι σχεδόν  οι βάτραχοι και οι  φρύνοι με  πιο δημοφιλείς το Δενδροβάτραχο (Hyla arborea) και την Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata).

Στην περιοχή διαβιεί ο Αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris) και ο Ιταλικός τρίτωνας (Triturus carnifex) ενώ υπάρχει και το σπάνιο είδος Λοφιοφόρος τρίτωνας (Triturus cristatus) καθώς και η Σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra).

Δύο (2) είδη από τα ερπετά και δύο (2) από τα αμφίβια τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43.

Αναλυτικά ο πίνακας με τα είδη ερπετών - αμφιβίων που εκτιμάται ότι υπάρχουν στον Παρνασσό εδώ.

ψάρια

Στα νερά του Βοιωτικού Κηφισσού που προέρχονται μόνο από τον όγκο του βουνού, βρέθηκαν η Πασκόβιζα (Pseudophoxinus beoticus ή Telestes beoticus) και το Σκαρούνι (Barbus graecus) τα οποία είναι ενδημικά της Βοιωτίας. Γενικά δεν υπάρχουν ευρύματα.

Αναλυτικά ο πίνακας με τα είδη ψαριών που εκτιμάται ότι υπάρχουν στον Παρνασσό εδώ.

ασπόνδυλα

Πληθώρα σημαντικών ειδών Ασπονδύλων έχουν καταγραφεί έως σήμερα στην περιοχή αυτή της Στερεάς Ελλάδας, τα οποία περιλαμβάνονται σε Διεθνείς Συμβάσεις και Οδηγίες (150 είδη), αναφέρονται στο ‘Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων Σπονδυλωτών της Ελλάδας’ (32 είδη) και προστατεύονται από την Ελληνική Νομοθεσία (26 είδη). 

Ένα σπάνιο ασπόνδυλο που απαντάται στον Παρνασσό είναι το σκαθάρι Λούκανος Ελαφόμορφος (Lucanus cervus) ενώ έχουν καταγραφεί επίσης 44 είδη ενδημικών Ασπονδύλων.

Δύο (2) είδη από τα ασπόνδυλα τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43.

Τα τελευταία χρόνια πάντως η τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, και κυρίως της ορεινής ζώνης, έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην επιβίωση της πανίδας που φιλοξενείται στον Εθνικό Δρυμό. Πολλά είδη έχουν αφανιστεί ή τείνουν να εξαφανιστούν εξαιτίας της λαθροθηρίας, της χρήσης πυροβόλων όπλων και δηλητηριασμένων δολωμάτων, της αλλοίωσης των βιοτόπων και των ολοένα συρρικνούμενων εκτάσεων. Η σημαντική, επίσης, μείωση στους πληθυσμούς των αμφιβίων (βάτραχοι, τρίτωνες, φρύνοι) είναι αποτέλεσμα της αποξήρανσης της εποχιακής λίμνης Καλυβίων-Αράχωβας αφού περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό τα επιφανειακά νερά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ εδώ