Το έντομο Thaumetopoea pityocampa ανήκει στην οικογένεια Thaumetopoeidae στην τάξη των λεπιδόπτερων (Lepidoptera) (Πελεκάσης, 1994). Η κοινή ονομασία είναι πευκοκάμπια ή πιτυοκάμπη ή κνηθοκάμπη ή λιτανεύουσα κάμπη της πεύκης. Προσβάλλει διάφορα είδη πεύκων, καθώς τρέφεται από τις βελόνες τους. Εντοπίζεται από υψόμετρο 0-1400m και στα όρια του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού προσβάλλει τη μαύρη πεύκη (Pinus nigra) προκαλώντας ζημιές στον τύπο οικοτόπου «(Υπο) μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα».
Γενικά κατά τις προσβολές της πευκοκάμπιας, παρατηρείτε φάγωμα των βελονών του δέντρου. Οι νέες βελόνες που θα αναπτυχθούν την επόμενη άνοιξη μπορεί να είναι συνηθισμένου ή και μικρού μεγέθους. Επίσης, παρατηρείται απώλεια στην ετήσια αύξηση των δέντρων της τάξης 20-45%.
Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου ξεκινάει περίπου τον Αύγουστο, με τα ενήλικα αρσενικά να αναζητούν τα θηλυκά -τα οποία εκλύουν φερομόνες προσέλκυσης- για αναπαραγωγή.
Έπειτα, το θηλυκό άτομο ξεκινάει την απόθεση των αυγών αρχικά στη βάση δύο βελονών. Σε 30-45 ημέρες τα αυγά τους εκκολάπτονται και οι προνύμφες περνούν πέντε συνολικά στάδια μέχρι να είναι έτοιμες για τη νύμφωση: αρχικά, οι προνύμφες δημιουργούν φωλιές με αραιά νήματα, κοντά στο σημείο που γεννήθηκαν. Στα επόμενα προνυμφικά στάδια, φτιάχνουν μεγαλύτερες «φωλιές», οι οποίες, όσο πλησιάζει ο χειμώνας, μετατοπίζονται προς την κορυφή των δέντρων. Έτσι, εξασφαλίζουν όσο το δυνατόν πιο άμεση επαφή με την ηλιακή ακτινοβολία, για διατήρηση της θερμοκρασίας μέσα στη φωλιά.
Κατά το πέμπτο στάδιο, όταν ερεθιστούν, μπορούν να εκτοξεύουν τριχίδια με αλλεργιογόνες ουσίες από ειδικούς θύλακες που βρίσκονται στη ράχη τους. Φαινόμενα «κνησμού» παρατηρούνται για μια σχετικά μεγάλη περίοδο, από Μάρτιο μέχρι και Ιούνιο. Όταν η θερμοκρασία εδάφους ανεβαίνει πάνω από 10°C, οι ώριμες προνύμφες συγκεντρώνονται σε ένα σημείο του κορμού παραμένοντας σε επαφή μεταξύ τους με τη βοήθεια πλευρικών τριχιδίων. Στη συνέχεια, μια θηλυκή προνύμφη τίθεται επικεφαλής και ξεκινάει μια μορφή «λιτανείας» προς το έδαφος, σε αναζήτηση κατάλληλης θέσης για νύμφωση, (καλά ηλιαζόμενο, με χαλαρό έδαφος). Μόλις βρεθεί η θέση, όλες μαζί απομακρύνουν το χώμα, μετατοπίζοντας κόκκους εδάφους από τριχίδιο σε τριχίδιο, και από προνύμφη σε προνύμφη. Έτσι, σιγά σιγά η «λιτανεία» θάβεται περίπου 8 έως 10 εκατοστά κάτω από το έδαφος, όπου και πραγματοποιείται η νύμφωση. Με την ολοκλήρωση της νύμφωσης, τα ενήλικα άτομα θα εξέλθουν από το βομβύκιο περίπου τον Αύγουστο, ξεκινώντας έναν νέο βιολογικό κύκλο.
Καταπολέμηση της πευκοκάμπιας
- Μηχανική:ο τρόπος αυτός καταπολέμησης, συνίσταται στο κόψιμο και κάψιμο της φωλιάς.
- Χημική: τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν νέα αποτελεσματικά εντομοκτόνα, τα οποία έχουν σαν βάση το Diflubenzuron. Αυτά επηρεάζουν τη σύνθεση της χιτίνης, με αποτέλεσμα το έντομο να μην είναι σε θέση να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της εξέλιξής του, και να νεκρώνεται (Αβτζής 1989).
- Βιολογική: αυτή επιτυγχάνεται με τη χρήση βιο-παρασκευασμάτων με βάση το βακτήριο Bacillus thurigiensis.
- Σεξουαλικές προσελκυστικές ουσίες (φερομόνες): Χρησιμοποιούνται ειδικές παγίδες, για προσέλκυση και παγίδευση των αρσενικών μιας περιοχής.
Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία:
http://dasarxeio.com/2014/09/06/233-4/
http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/DASIKA/Pityocampa/Pityocampa1.htm
φωτογραφία τέλειου εντόμου:
http://www.allaboutdog.gr/prosochi-skilos-anixi-kampies-makria/
φωτογραφία αυγών πιτυοκάμπης
http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/DASIKA/Pityocampa/Pityocampa1.htm
